Loading
قبور، ائمه، زیارت، التکاثر، پیامبر، مقابر، سلیمان، بریده
زیارت قبور و سوره التکاثر
چرا قبور ائمه را زیارت می کنیم؟ آیا سوره التکاثر و پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) از آن نهی ننمودند؟
ابتدا با ذکر و تلاوت دو آیه‌ی مبارکه‌ی مورد بحث، با مفاد و مضامین آن آشناتر می‌گردیم:
«أَلْهَئكُمُ التَّكاَثُرُ * حَتىَ زُرْتمُُ الْمَقَابِرَ» (1و2)
ترجمه: کثرت گرایی شما را به «لهو» واداشته است * تا جایی که به خاطر آن به زیارت مقابر رفتید.
مشرکین از آن جهت که در الوهیت و ربوبیت «کثرت‌گرا» بوده و هستند، در همه‌ی موارد کثرت را شاخصه‌ی تفخر قلمداد می‌کنند. لذا امتیاز و تفاخر آنان نیز به زیادی برخورداری از مواهب و متاع دنیوی بود. امروزه نیز چنین است و برای آنها کثرت سرمایه، پول، ملک، خودرو، دفعات سفر‌های داخلی و خارجی، البسه، خدم و حشم، وجه امتیاز و مایه تفخر و تکبر و نشانه‌ی قدرت است.
در آن زمان زیادی مال و اولاد و اسب و گله مایه تفاخر بود. لذا افراد و اقوام برای کسب امتیاز و تفخر، دائم به ازدیاد و شمارش مایملک می‌پرداختند و همین امر سبب شد که زیادتی مردگان را نیز به فهرست شمردنی‌ها اضافه کنند و دائم به این کار بیهوده «لهو» مشغول گردند. در دو آیه‌ی فوق این کار مذمت شد و فرمود: این کثرت طلبی شما را به لهو «أَلْهَئكُمُ» (بازی بیهوده) مشغول نموده است، تا آنجا که به قبرستان‌ها رفته و مرده‌هایتان را می‌شمرید! پس چنان چه مشهود است این دو آیه هیچ ربطی به جواز یا عدم جواز زیارت اهل قبور ندارد. چرا که هیچ مسلمانی برای کثرت‌گرایی، شمارش و تفاخر به زیادتی به قرستان و زیارت اهل قبور نمی‌رود.
اما در خصوص اصل موضوع «زیارت اهل قبور» در فرهنگ اسلام، دو دسته روایات وجود دارد که اهل تشیع و تسنن آنها را به سندهای محکم بیان داشته‌اند. دسته‌ای به زیارات قبور مشرکین باز می‌گردد، که پس از اسلام به مسلمین دستور داده شد به زیارت قبور آنها نروند، اما دسته‌ی دوم به زیارت قبول مؤمنین، از اهل عصمت (ع) گرفته تا سایر مؤمنین و از جمله پدر، مادر، فرزند و سایر ارحام تعلق دارد، که دستور داده شده به زیارت آنها بروند و تأکید شده که بسیار هم مستحب است. چنان چه حضرت فاطمه‌ی زهراء علیها‌السلام نیز در زمان پدر بزرگوارشان و پس از آن به زیارت قبر حمزه‌ی سید‌الشهداء و سایر شهداء (ع) می‌رفتند.
به سند اهل تشیع، احادیث و روایات از پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت (ع) در این زمینه بسیار است، اما در ذیل به ایفاد چند حدیث از معتبرترین کتب و منابع مسلمانان اهل سنت بسنده می‌گردد:
- سلیمان بَریده از پدرش، از پیامبر اکرم (ص) نقل کرده است که فرمود: زمانی شما را از زیارت قبور نهی کردم، آگاه باشید که از این به بعد قبور را زیارت کنید. (صحیح مسلم، جلد3صفحه65 دارالفکر) – معلوم می‌شود نهی اول مربوط بر سال‌های ابتدایی بوده که مسلمان شده‌ها به زیارت قبور مشرکین می‌رفتند و بر اساس فرهنگ و سنت جاهلیت عمل می‌نمودند و دستور دوم مربوط به زیارت قبول مؤمنین می‌باشد.
- از عایشه نقل شده كه سیره پیامبر بر این بود كه هر شبی كه ایشان نزد او بود، در آخر شب به بقیع مىرفت و مىگفت: «درود بر شما كه در خانه مؤمنین آرمیدهاید، و به شما آنچه كه درباره فردا وعده داده شده بود، عنایت گردید، و ما نیز به شما إنشاءاللّه ملحق خواهیم شد، خدایا اهل بقیع را بیامرز «صحیح مسلم،ج۲،ص۶۶۹»
- از حسین‌بن‌علی(ع) نقل شده : فاطمه دختر پیغمبر، قبر عمویش حمزه را در هر جمعه زیارت می‌كرد؛ سپس نماز می‌خواند و نزد قبر او می‌گریست . «المستدرك علی الصحیحین، ج۱،ص۵۳۳؛ سنن البیهقی الكبری، ج۴،ص۷۸»
- ابن مسعود از پیامبر (ص) نقل میکند: آگاه باشید، از این پس قبور را زیارت کنید؛ چرا که شما را نسبت به دنیا بی اعتنا میسازد و آخرت را به یاد میآورد. (سنن ابن ماجه جلد1صفحه501)
پس، زیارت اهل قبور مؤمنین و مسلمانان و دعا، خیرات و فاتحه برای آنان از رفتارهای بسیار خوب و شایسته و مؤثری است که پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت (ع)، بسیار بر آن توصیه نموده‌اند. به ویژه زیارت قبور پیامبر اکرم (ص)، ائمه اطهار (ع)، شهداء، علما و بزرگان اسلام و ارحام.
منبع: پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات
ابتدا با ذکر و تلاوت دو آیه‌ی مبارکه‌ی مورد بحث، با مفاد و مضامین آن آشناتر می‌گردیم:
«أَلْهَئكُمُ التَّكاَثُرُ * حَتىَ زُرْتمُُ الْمَقَابِرَ» (1و2)
ترجمه: کثرت گرایی شما را به «لهو» واداشته است * تا جایی که به خاطر آن به زیارت مقابر رفتید.
مشرکین از آن جهت که در الوهیت و ربوبیت «کثرت‌گرا» بوده و هستند، در همه‌ی موارد کثرت را شاخصه‌ی تفخر قلمداد می‌کنند. لذا امتیاز و تفاخر آنان نیز به زیادی برخورداری از مواهب و متاع دنیوی بود. امروزه نیز چنین است و برای آنها کثرت سرمایه، پول، ملک، خودرو، دفعات سفر‌های داخلی و خارجی، البسه، خدم و حشم، وجه امتیاز و مایه تفخر و تکبر و نشانه‌ی قدرت است.
در آن زمان زیادی مال و اولاد و اسب و گله مایه تفاخر بود. لذا افراد و اقوام برای کسب امتیاز و تفخر، دائم به ازدیاد و شمارش مایملک می‌پرداختند و همین امر سبب شد که زیادتی مردگان را نیز به فهرست شمردنی‌ها اضافه کنند و دائم به این کار بیهوده «لهو» مشغول گردند. در دو آیه‌ی فوق این کار مذمت شد و فرمود: این کثرت طلبی شما را به لهو «أَلْهَئكُمُ» (بازی بیهوده) مشغول نموده است، تا آنجا که به قبرستان‌ها رفته و مرده‌هایتان را می‌شمرید! پس چنان چه مشهود است این دو آیه هیچ ربطی به جواز یا عدم جواز زیارت اهل قبور ندارد. چرا که هیچ مسلمانی برای کثرت‌گرایی، شمارش و تفاخر به زیادتی به قرستان و زیارت اهل قبور نمی‌رود.
اما در خصوص اصل موضوع «زیارت اهل قبور» در فرهنگ اسلام، دو دسته روایات وجود دارد که اهل تشیع و تسنن آنها را به سندهای محکم بیان داشته‌اند. دسته‌ای به زیارات قبور مشرکین باز می‌گردد، که پس از اسلام به مسلمین دستور داده شد به زیارت قبور آنها نروند، اما دسته‌ی دوم به زیارت قبول مؤمنین، از اهل عصمت (ع) گرفته تا سایر مؤمنین و از جمله پدر، مادر، فرزند و سایر ارحام تعلق دارد، که دستور داده شده به زیارت آنها بروند و تأکید شده که بسیار هم مستحب است. چنان چه حضرت فاطمه‌ی زهراء علیها‌السلام نیز در زمان پدر بزرگوارشان و پس از آن به زیارت قبر حمزه‌ی سید‌الشهداء و سایر شهداء (ع) می‌رفتند.
به سند اهل تشیع، احادیث و روایات از پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت (ع) در این زمینه بسیار است، اما در ذیل به ایفاد چند حدیث از معتبرترین کتب و منابع مسلمانان اهل سنت بسنده می‌گردد:
- سلیمان بَریده از پدرش، از پیامبر اکرم (ص) نقل کرده است که فرمود: زمانی شما را از زیارت قبور نهی کردم، آگاه باشید که از این به بعد قبور را زیارت کنید. (صحیح مسلم، جلد3صفحه65 دارالفکر) – معلوم می‌شود نهی اول مربوط بر سال‌های ابتدایی بوده که مسلمان شده‌ها به زیارت قبور مشرکین می‌رفتند و بر اساس فرهنگ و سنت جاهلیت عمل می‌نمودند و دستور دوم مربوط به زیارت قبول مؤمنین می‌باشد.
- از عایشه نقل شده كه سیره پیامبر بر این بود كه هر شبی كه ایشان نزد او بود، در آخر شب به بقیع مىرفت و مىگفت: «درود بر شما كه در خانه مؤمنین آرمیدهاید، و به شما آنچه كه درباره فردا وعده داده شده بود، عنایت گردید، و ما نیز به شما إنشاءاللّه ملحق خواهیم شد، خدایا اهل بقیع را بیامرز «صحیح مسلم،ج۲،ص۶۶۹»
- از حسین‌بن‌علی(ع) نقل شده : فاطمه دختر پیغمبر، قبر عمویش حمزه را در هر جمعه زیارت می‌كرد؛ سپس نماز می‌خواند و نزد قبر او می‌گریست . «المستدرك علی الصحیحین، ج۱،ص۵۳۳؛ سنن البیهقی الكبری، ج۴،ص۷۸»
- ابن مسعود از پیامبر (ص) نقل میکند: آگاه باشید، از این پس قبور را زیارت کنید؛ چرا که شما را نسبت به دنیا بی اعتنا میسازد و آخرت را به یاد میآورد. (سنن ابن ماجه جلد1صفحه501)
پس، زیارت اهل قبور مؤمنین و مسلمانان و دعا، خیرات و فاتحه برای آنان از رفتارهای بسیار خوب و شایسته و مؤثری است که پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت (ع)، بسیار بر آن توصیه نموده‌اند. به ویژه زیارت قبور پیامبر اکرم (ص)، ائمه اطهار (ع)، شهداء، علما و بزرگان اسلام و ارحام.
منبع: پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات
