شرح دعای ندبه - فراز چهاردهم
شرح دعای ندبه - فراز چهاردهم
وَ وَعَدْتَهُ أَن تُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ كُلِّهِ، وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ؛
و به او وعده دادی که دینش را بر همه دین ها پیروز گردانی، گرچه مشرکان را خوش نیاید.
این فراز از دعا نیز به بخش دیگری از زندگی حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم و وعده الهی به ایشان دلالت می کند که در قرآن کریم نیز آمده است. یکی از آیاتی که این فراز از دعای ندبه به آن اشاره دارد، به این قرار است:
«هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدی وَ دِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ كُلِّهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ؛ او کسی است که پیامبر خود را با هدایت ودین حقّ فرستاد، تا آن را بر همه دین ها پیروز گرداند، هر چند مشرکان ناراحت باشند».
نکته ها
1. این آیه به همین صورت، افزون بر این سوره در دو سوره ی دیگر نیز آمده است: سوره فتح، آیه 28 و سوره صفّ، آیه 9.
2. اگرچه اسلام از نظر منطق و استدلال همیشه پیروز بوده است؛ امّا این آیه، غلبه ظاهری و وعده حاکمیّت اسلام بر جهان را بیان می کند. چنانچه در آیات دیگری نیز «ظَهَرَ» به معنای غلبه یافتن آمده است، مانند:
«إِنْ یَظْهَرُوا عَلَیْكُمْ یَرْجُمُوكُمْ؛ اگر بر شما غالب شوند، سنگسارتان می کنند».
درباره کفّار نیز آمده است:
«إِنْ یَظْهَرُوا عَلَیْكُمْ لا یَرْقُبُوا فِیكُمْ إِلًّا وَ لا ذِمَّهً؛ اگر بر شما غالب شوند، هیچ عهد و پیمانی را رعایت نمی کنند».
3. از یک سو، این آیه تاکنون تحقّق نیافته است و از سویی دیگر، خداوند وعده ی حاکمیّت کلّی اسلام را داده و وعده اش دروغ نیست، در نتیجه همان طور که در روایات بسیاری آمده، این آیه به ظهور حضرت مهدی عليه‌السلام اشاره دارد.
4. موضوع حضرت مهدی عليه‌السلام و قیام جهانی او، در روایات بسیاری از طریق شیعه و اهل سنّت نقل شده و در بیشتر کتاب های حدیثی عامّه نیز مطرح شده و از مسلّمات اعتقادی مسلمانان است. هرچند برخی از جمله وهابیّت به دروغ این عقیده را مخصوص شیعه دانسته اند. امام باقر عليه‌السلام فرمودند:
زمانی خواهد آمد که هیچ کس باقی نخواهد ماند، مگر اینکه به رسالت حضرت محمّد صلی الله علیه و آله و سلم اقرار خواهد کرد.
درباره حاکمیّت دین در سراسر گیتی، احادیث بسیاری وجود دارد؛ از جمله از حضرت علی عليه‌السلام روایت شده است که:
در زمان ظهور امام زمان عليه‌السلام ، هیچ محل و قریه ای نخواهد بود، مگر آنکه اسلام به آن وارد خواهد شد، چه بخواهند، چه نخواهند. و صدای اذان هر صبح و شام در هر قریه ای شنیده خواهد شد.
5. محور و پایه دین اسلام، حقّ است: «دِینِ الْحَقِّ» (همه ادیان آسمانی حقّند؛ ولی به دلیل پیدایش تحریف در آنها حقّانیت آنها مخدوش شده است).
6. حقّ بر باطل پیروز است: «لِیُظْهِرَهُ».
7. اراده و حرکت خود را با اراده ی الهی هماهنگ سازیم، وگرنه محو و نابود خواهیم شد: «لِیُظْهِرَهُ، وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ».
8. غلبه حق بر باطل، آرمانی است که فقط خداوند می تواند آن را محقّق سازد: «هُوَ الَّذِی».
9. رمز پیروزی اسلام، هدایت الهی و حقانیّت راه است: «أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدی وَ دِینِ الْحَقِّ».
10. در شرایط سخت، نوید و امید دادن لازم است. (وقتی کفّار مکّه به مسلمانان اجازه ورود به مسجد الحرام را نمی دهند، خداوند نوید پیروزی بر تمام جهان را می دهد که شما نه تنها بر مشرکان مکّه بلکه بر تمام ادیان جهان، غالب خواهید شد): «لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ كُلِّهِ».
11. تمام ادیان گذشته، به برهه ای از زمان اختصاص داشته است: «لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ كُلِّهِ».
12. رسولان با اراده الهی انتخاب می شوند، نه انتخاب و اراده مردم: «هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ».
13. پیروزی اسلام به دلیل حقانیّت آن است: «بِالْهُدی وَ دِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ».
14. مکتب اسلام، امید آفرین است: «لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ كُلِّهِ».
15. حاکمیّت و غلبه ای ارزش دارد که کامل و دائم باشد: «لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ كُلِّهِ».
16. عوامل پیروزی اسلام چند چیز است:
الف) اراده و امداد الهی: «هُوَ الَّذِی»؛
ب) رهبری معصوم و لایق: «رَسُولَهُ»؛
ج) نیاز طبیعی جامعه: «بِالْهُدی»؛
د) داشتن حقانیّت: «دِینِ الْحَقِّ».
شرح دعای ندبه - محسن قرائتی
