چه دلیلی از قرآن و روایات برای اجابت دعا داریم؟
چه دلیلی از قرآن و روایات برای اجابت دعا داریم؟
سوال: آیا می توانیم به واسطه ی قرآن و روایات دلایلی بیاوریم که نشان بدهد اجابت شدن دعاهایمان قطعی و یقینی می باشد؟
درباره یقینی بودن اجابت دعا در کتاب قرآن صاعد آمده است:
«اصولا اجابت و استجابت معنا و مفهومی جز پاسخگویی و پذیرش درخواستِ درخواست کننده ندارد که از طرف حضرت باری تعالی در مقابل درخواست بندگان صورت می گیرد.»
برای بیان یقینی بودن این امر هر میزان صراحت را بپندارید از آن شیواتر و رساتر و محکم تر در کلام الله و کلام معصومین رسیده است. به طوری که جای هیچ گونه شک و تردیدی در این اصل محکم برخاسته از لطف بی کران الهی باقی نمی گذارد.
آیا این که بگویند:«از تو دعا از خددا اجابت» یا ذکر این نکته که خدا از اجابت خسته نمی شود. و یا خداوند سبحان اجابت دعا را از جانب خویش با صفاتی قرین بداند که ذات اقدس او از آنها منزه است. کافی نیست؟
با این مقدمه آیات و روایات وارد شده در این زمینه را مرور می کنیم:
برخی به این مفوم اشاره دارند که خدای متعال شنونده و پذیرنده است مانند:
«إنّ ربيّ لسميع الدعاء» 1
«یا عيسی...إنّي أسمع السامعين استجيب للداعين إذا دعوتي»2
در برخی از آنها موارد دعا و اجابت باهم و بدون هیچ گونه واسطه ذکر شده اند مانند:
«أدعوني استجب لکم.»3
«أجيب دعوة الداع إذا دعان.»4
در برخی خداوند اجابت را بر خود حتم و واجب کرده است:
«بر خودم واجب کردم که اگر بنده ای به حق محمد و اهل بیتش عليهم‌السلام چیزی از من بخواهد بر او غفران کنم.» 5
و در برخی تاکید شده که با الهام به قلبتان علم به اجابت داشته باشید. مانند:
«زمانی که در هنگام بلا به شما الهام شد که دعا کنید، بدانید که بلا بر طرف شده است. » 6
هیچ دعایی بدون پاسخ نخواهد ماند و اگر دعایی بی جواب باشد یقینا دعای حقیقی نبوده است. مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر آیه «أدعونی استجب لکم.» که خداوند متعال استجابت را بدون هیچ گونه شرط و واسطه ای به دنبال دعا ذکر کرده است می فرماید: رابطه دعا با اجابت رابطه ی معیت است. فقط دعا یک تقدم رتبی بر استجابت دارد. اول دعا، بعد اجابت.
این امر به این معناست که اگر دعا، دعای حقیقی باشد بدون هیچ گونه شرط اضافی اجابت خواهد شد و اگر دعا حقیقی و واجب شرایط نباشد هیچ پاسخی از جانب حضرت باری تعالی شنیده نمی شود.
لازم است به این نکته نیز اشاره شود که بر اساس احادیث و روایات منقول تنها شرط اجابت دعا، حقیقی بودن دعا و خلوص دعا کننده است و نکته دوم این که میزان عطا کردن و اجابت دعا، تابع درخواست حقیقی و واقعی است چنان که فرموده اند: «اعطا کردن به اندازه نیت است.»7
حاصل این که اجابت دعا یقینی بلاشرط است. یقین داشتن به اجابت و اعتماد بهه این مطلب آنچنان مهم است که از زبان پیامبر اکرم صلى‌الله‌عليه‌وآله به عنوان یکی از حالات دعا کننده ذکر شده است، آنجا که می فرماید:«خدا را در حالی دعا کنید که یقین به اجابت دارید.»8
- ابراهیم/29
- کلمة الله، ص393
- غافر / 60
- بقره/186
- وسائل الشیعه، ج 7، باب 37، ص 97
- کافی،ج2،ص471
- نهج البلاغه، نامه 31
- مستدرک الوسائل، ج5، ص 190
