اگر مشکلات ما با دعا حل می شود خودمان چه نقشی داریم؟

اگر مشکلات ما با دعا حل می شود خودمان چه نقشی داریم؟

سوال: اگر قرار بود با دعا کردن مشکلات حل شود پس نقش خود ما در زندگی چیست؟ آیا بهتر نیست انسان به جای دعا کردن با پشتکار کاری که فکر می کند درست است کار را انجام دهد؟ 

پاسخ: دین اسلام بین ظواهر و بواطن جمع می کند و مجموعه ای است که هم به مسائل مادی و هم معنوی اهمیت میدهد. همانطور که نظام خلقت رو طوری با نظم خلق می کند که باران و رعد و برق و وقایع طبیعی همگی علتی مشخص دارند با این حال خداوند متعال علتِ نزول باران را تقوا و عمل صالح و ایمان بیان می کند. 

خداوند متعال این نظام را طوری خلق کرده که برای هر پدیده ای در جهان هستی یک علت مشخص و مسیر روشنی تعیین کرده است که از طریق آن علل و اسباب می توان به مقصود و مطلوب رسید.

اوّل باید حرکت­ کرد و از خداوند خواست که این حرکت، در مسیر صحیح باشد و به حقیقت و مطلوب واقعی برسد. دعا و استعانت از خداوند در همه کارها به این معنا است. دعا وقتی مستجاب می­شود که برای رسیدن به هدف از راه فراهم آوردن اسباب و علل آن، تلاش کنیم و از خداوند متعال در جهت کمک و یاری هر چه بیشتر و به نتیجه رسیدن تلاش ­ها و کوشش ­ها مدد بگیریم. 

انسانی که برای اتفاق افتادن امری دعا می کند خواسته و آرزوی خود را بر تحقق آن مسئله بنا می نهد اما از آن جایی که علل و اسباب فراوانی که در اختیار وی نیست برای رساندن او به مقصود و مطلوب در جریان است از خداوند طلب می کند تا آن اسبابی که او از رسیدن و به دست آوردن آن ها عاجز است را در مسیر رسیدن او به مقصود قرار دهد. اتفاقا در روایات ما بین عمل و اراده انسان با دعا کردن به خوبی جمع شده است. از طرفی به ما دستور داده شده است که برای تحقق خواسته هایمان دعا کنیم و از طرفی باید برای تحقق آن تلاش کنیم. 

حضرت امام صادق عليه‌السلام در مورد اهمیت اسباب می فرماید: "خداوند کارى را بدون استفاده از اسباب انجام نمی دهد."¹ در برخی دیگر از روایات ائمه معصومین عليهم‌السلام کسانی را معرفی کرده اند که دعاهای آن ها مستجاب نمی شود. از جمله کسانی که عزم و جزم خود را بر کاری نمی نهند و می خواهند که همه چیز را خدا برای آنها انجام دهد. تلاش نمی کنند و از خدا می خواهند روزی برسد. برای شفای بیماری دارو نمی خورند و از خدا شفا طلب می کنند. برای درس هایشان تلاش نمی کنند و مطالعه و برنامه ریزی ندارند و می خواهند تا بهترین نتایج علمی را بگیرند. 

بنابراین: دعا نقش بسیار مهمی در رسیدن انسان به خواسته هایش دارد اما به این معنی نیست که انسان به صورت منفعلانه از تلاش و کار برای رسیدن به خواسته هایش دست بکشد و همه چیز را از خدا طلب کند. 

1. کافى، ج 1، ص 183.